mregs sinchan vihir gr आज आपण इंदिरा गांधी आवास योजना आणि महात्मा गांधी राष्ट्रीय ग्रामीण रोजगार हमी (MGNREGA) योजनेसंबंधीच्या बदलांबद्दल सविस्तर माहिती पाहणार आहोत. या बदलांनी ग्रामीण भागातील शेतकऱ्यांसाठी आणि त्यांच्या कुटुंबांसाठी मोठ्या संधी तयार होणार आहेत. विशेषतः सिंचनाची सुविधा, घरकुलाची योजना आणि योजनेतील अनुदान यामध्ये सुधारणा केली आहे, ज्यामुळे शेतकऱ्यांची परिस्थिती सुधारेल.
इंदिरा गांधी आवास योजना आणि प्रधानमंत्री आवास योजना
आपल्याला माहित आहे की इंदिरा गांधी आवास योजनेचा मुख्य उद्देश ग्रामीण भागातील गरीब कुटुंबांना घरकुलाची सुविधा पुरवणे होता. या योजनेला आता ‘प्रधानमंत्री आवास योजना’ म्हणून रूपांतरित केले आहे. या बदलामुळे, शहरी आणि ग्रामीण भागातील कुटुंबांना घरकुलाची सुविधा मिळवण्यासाठी सुलभता निर्माण होईल. या योजनेचे नाव बदलून, सर्व देशभरातील गरीब कुटुंबांना घर मिळवण्यासाठी एक अधिक सशक्त माध्यम निर्माण करण्यात आले आहे.
प्रधानमंत्री आवास योजनेच्या अंतर्गत आता अधिक कुटुंबांना घरकुलाचा लाभ मिळणार आहे, विशेषत: जोपर्यंत शहरीकरण आणि ग्रामीण भागातील आर्थिक वृद्धीचा विचार केला जातो. यासोबतच, इंदिरा गांधी आवास योजना याआधी जी काही अडचणी होती, त्या आता योजनेसाठी अधिक प्रभावी कार्यक्षमता आणण्यात येणार आहे.
महात्मा गांधी राष्ट्रीय ग्रामीण रोजगार हमी योजना (MGNREGA) अंतर्गत सिंचन विहिरींना गती
महात्मा गांधी राष्ट्रीय ग्रामीण रोजगार हमी योजना (MGNREGA) ही एक महत्त्वाची योजना आहे जी ग्रामीण भागातील लोकांना रोजगार प्रदान करते. यामध्ये शेतकऱ्यांसाठी सिंचनाची सुविधा, जलसंधारण आणि कृषी विकासासाठी विविध कामे करण्यात येतात. यामध्ये विशेषतः सिंचन विहिरींच्या कामांची गती वाढविण्यासाठी एक महत्त्वाचा शासन निर्णय घेण्यात आलेला आहे.
याआधी या योजनेअंतर्गत शेतकऱ्यांना ज्या विहिरींचा अनुदान मिळत होते, त्या अनुदानाची रक्कम ४ लाख रुपये होती. मात्र, आता ही रक्कम ५ लाख रुपये करण्यात आलेली आहे. यामुळे शेतकऱ्यांना अधिक पैसे मिळतील आणि त्यांचा सिंचनासाठी आवश्यक असलेला खर्च कमी होईल. सिंचन विहिरींच्या कामे सुरू करण्यासाठी एक नवा एसओपी (Standard Operating Procedure) लागू करण्यात आलेला आहे, ज्यामुळे कामाची गती वाढवण्याचा उद्देश साधला जाईल.
शेतकऱ्यांना अधिक फायदा मिळवण्यासाठी शासन निर्णय
८ जानेवारी २०२५ रोजी शासनाने एक नवीन निर्णय घेतला आहे, ज्यामध्ये महात्मा गांधी राष्ट्रीय ग्रामीण रोजगार हमी योजनेअंतर्गत सिंचन विहिरींच्या कामांचा वेग वाढविण्यासाठी आवश्यक पावले उचलण्यात आली आहेत. या निर्णयात सांगितले आहे की, प्रत्येक कुटुंब लखपती बनवण्यासाठी ही योजना अधिक कार्यक्षमतेने लागू केली जाईल. शेतकऱ्यांना सिंचन विहिरींमध्ये अधिक अनुदान मिळणार आहे, ज्यामुळे त्यांना शेतीसाठी अधिक फायदा होईल.
या शासन निर्णयाच्या आधारावर शेतकऱ्यांना त्यांच्या शेतीसाठी पाणी मिळवण्यासाठी जलसंधारणाच्या कामांना चालना दिली जाईल. याचा मुख्य उद्देश हे आहे की शेतकऱ्यांना त्यांच्या पिकांसाठी आवश्यक पाणी मिळावे, जेणेकरून त्यांच्या उत्पादनात वाढ होईल.
पात्रता निकष आणि निवडीची प्रक्रिया
या शासन निर्णयानुसार, महात्मा गांधी राष्ट्रीय ग्रामीण रोजगार हमी योजनेअंतर्गत सिंचन विहिरींच्या लाभासाठी शेतकऱ्यांची निवड विशेष निकषांच्या आधारावर केली जाईल. यामध्ये भोगवटादार वर्ग दोनची जमीन असलेल्या शेतकऱ्यांना प्राथमिकता दिली जाईल. याशिवाय, प्रधानमंत्री आवास योजनेखाली लाभार्थी असलेले शेतकरी देखील यामध्ये भाग घेऊ शकतील. या निर्णयामध्ये असेही सांगितले आहे की, जे शेतकरी या योजनेच्या पात्रतेनुसार योग्य ठरतील, त्यांना सिंचन विहिरीचा लाभ मिळेल.
या योजनेमध्ये सुधारणा केली जाणार आहे, ज्यामुळे त्यांचा लाभ अधिक लोकांपर्यंत पोहोचवला जाईल. यामुळे प्रत्येक कुटुंब आणि शेतकरी यांच्या जीवनमानात सुधारणा होईल.